روندهای تکمیلی درمان
بعد از انجام جراحی، جهت پیشگیری از عوارض احتمالی ایجاد شده طبق تجویز پزشک ممکن است مدتی ملزم به مصرف دارو شوید. داشتن یک رژیم غذایی مناسب بسیار حائز اهمیت است. همچنین یک دوره فیزیوتراپی برای تقویت عضلات ورسیدن به حرکت نرمال مفصل لازم است.
در دوره ی درمان پس از عمل جراحی، سعی کنید طوری فعالیت های روزمره خود را مدیریت کنید که فشار زیادی به مفصل وارد نشود و دوره ی نقاهت شما کوتاه تر شود.
دستورالعمل های انجام فعالیت های روزمره
در حالیکه پروتز لگن به شما امکان برخورداری از یک زندگی پر تحرک را می دهد، اما جایگزین کاملی برای مفصل طبیعی شما نخواهد بود. حرکات آرام و متناوب همراه با فشار کم می تواند باعث افزایش طول عمر مفصل و کاهش احتمال آسیب به پروتز گردد. در ادامه لیست پیشنهاداتی که افزایش سطح کیفی زندگی روزمره شما را به دنبال دارد، ذکر شده است.
- کفش تخت و محکم بپوشید به شرطی که تکیه گاه خوبی برای پای شما باشد. جذب و توزیع مناسب نیرو توسط کفش، سبب کاهش چشمگیر فشار وارده به مفصل می شود.
- از هر گونه حرکات شدید و ناگهانی که سبب ایجاد فشارهای آنی روی مفصل می شود خودداری کنید.
- هرگونه کشش و فشار وارده از جمله بالا و پایین رفتن مکرر از پله، ایستادن در مدت زمان طولانی و کوه نوردی را کاهش دهید.
- از نشستن بر روی مبل، صندلی و سکوهای کوتاه خودداری کنید.
- از بلند کردن و حمل هر وسیله ای که تقریبا وزنی معادل یک پنجم (و یا بیشتر) وزن شما را دارد، اکیدا خودداری نمایید. نیرو و فشار وارد شده را در دو طرف بدن توزیع کرده و یا از کوله پشتی جهت حمل وسایل استفاده کنید.
- استفاده از سرویس بهداشتی بعد از جراحی:ممکن است قبل و یا بعد از عمل جراحی دفع ادرار شما توسط لوله سوند انجام شود که روز بعد از عمل، معمولا آن را خارج می کنند. پس از آن شما به کمک پرستار یا همراه خود می توانید از سرویس بهداشتی فرنگی استفاده کنید. پرستار را از اولین اجابت مزاج خود بعد از عمل جراحی در بیمارستان، مطلع سازید.
انجام امور بهداشتی:
پزشک و یا پرستار در ارتباط با انجام امور روزمره و نحوه ی حمام کردن به شما توضیح خواهند داد. سعی کنید تا زمانیکه کاملا مستقل نشده اید از کسی کمک بگیرید. کفش یا دمپایی مناسبی بپوشید تا مانع از لیز خوردن شما شود.
برقراری رابطه جنسی:
در هفته های ۶ الی ۱۲ پس از عمل جراحی شما باید بسیار مراقب بوده و مفصل هیپ خود را در شرایط نامناسب قرار ندهید. از هر گونه چرخش بیش از اندازه به داخل و خارج و نیز خم کردن زیاد مفصل هیپ اجتناب کنید.
سوار شدن در ماشین:
بهتر است از سمتی سوار ماشین شوید که محدودیتی برای باز کردن درب آن نداشته باشید. سپس از پشت به سمت نشیمنگاه صندلی رفته و روی آن بنشینید، پاهای خود را بلند کرده و در حالی که با دست استخوان فمور خود را گرفته اید، پای خود را داخل ماشین ببرید. در انجام این حرکات به هیچ عنوان عجله نکنید و از حرکات ناگهانی بپرهیزید. برای پیاده شدن از ماشین، تمامی این مراحل را به صورت عکس تکرار کنید. تا زمانی که پزشک اجازه رانندگی به شما نداده است و نیز تا زمانی که بدون استفاده از عصا نمی توانید راه بروید رانندگی نکنید. فراموش نکنید داروهایی که شما مصرف می کنید ممکن است روی سطح هوشیاری و سرعت واکنش شما درمواقع بحرانی تاثیر گذار باشد.
پایین رفتن از پله:
ابتدا دو عصای کمکی خود را روی پله پایینی قرار داده، سپس پای جراحی شده خود را روی همان پله قرار دهید. وزن خود را به روی عصا بیاندازید. سپس پای سالم خود را روی پله پایینی گذاشته و این سلسله حرکت را تا رسیدن به پایین پله ها ادامه دهید.
بالا رفتن از پله به کمک عصا:
پای سالم خود را روی پله اول بگونه ای قرار دهید که دو وسیله کمکی مانند عصا در دو سمت چپ و راست پای عمل شده قرار بگیرند. حال به کمک دو عصا، پای جراحی شده خود را به سمت پله اول ببرید. این سلسله حرکات را برای هر پله ادامه دهید و در صورت وجود میله در یک سمت پله می توانید از یک عصا استفاده کنید.
رفتن به تخت خواب و خوابیدن:
لبه تخت بنشینید٫ ابتدا پای عمل شده خود را بالا برده و روی تخت گذاشته و سپس پای سالم را روی تخت بگذارید. برای انجام دادن این کار قسمت بالا تنه خود را کمی به عقب برده و آن را کاملا صاف نگه دارید. پیشنهاد می شود در حالی که به پشت خوابیده اید پاها صاف و دوراز هم قرار گیرند. اگر به پهلو خوابیده اید، بالشت بزرگی را بین دو پای خود قرار دهید. این کار سبب جلوگیری از قرار گرفتن پاها روی هم هنگام خواب می شود.
بیرون آمدن از تخت:
برای بیرون آمدن از تخت، باسن خود را تا لبه تخت آورده، سپس به آرامی ابتدا پای جراحی شده خود و سپس پای سالم را بلند کرده و از تخت بیرون آورید. تخت شما باید سفت و محکم بوده و تقریبا ۷۰ سانتی متر از سطح زمین ارتفاع داشته باشد. اگر تخت شما بیش از اندازه کوتاه است از یک تشک اضافی و کمی سفت روی تخت استفاده کنید تا ارتفاع آن را کمی افزایش دهد یا فریم تخت خود را مرتفع تر کنید.
استراحت و ورزش:
هم استراحت و هم ورزش، برای داشتن ریکاوری خوب پس از عمل جراحی لازم است. شما تا چندین هفته پس ازعمل جراحی احساس خستگی خواهید کرد و ممکن است ساعت خواب شما به هم بریزد. سعی کنید تمرینات ورزشی خود را در زمانهای کوتاه و به طور مکرر انجام دهید.
- راه رفتن به کمک عصا یا واکر، پیروی از شیوه صحیح نشستن و برخاستن از روی صندلی و انجام اموری از قبیل پوشیدن لباس و کفش:
حرکاتی که پس ازانجام عمل جراحی باید از انجام آنها خودداری کنید :
خم کردن لگن (مفصل هیپ) بیش از 90 درجه:
- در زمانی که نشسته اید زانوی خود را بالاتر از لگن خود قرار ندهید.
- به سمت زانوهای خود بیش از حد خم نشوید.
- برای برداشتن چیزی از روی زمین از لگن به سمت پایین خم نشوید.
چرخش لگن:
- در حالت ایستاده، خوابیده و یا نشسته پای جراحی شده خود را زیاد نچرخانید.
- به هنگام راه رفتن و در صورت لزوم جهت چرخش به اطراف، قدم های کوتاه بردارید و از چرخش به طور کامل بپرهیزید.
انداختن پاها روی هم:
- پای خود را در وضعیتی که از نیمه ی میانی بدن عبور کند قرار ندهید. (بیش از حد خم نکنید)
- زمانی که در حالت ایستاده، نشسته و یا خوابیده هستید از انداختن پاها بر روی هم خود داری کنید.
- در حالی که به پشت یا به پهلو خوابیده اید از یک بالشت میان پاها استفاده کنید.
تمرینات ورزشی
4 الی 8 ساعت پس از عمل جراحی به شما کمک خواهد شد تا بتوانید از روی تخت به صندلی جا به جا شوید و یا روی پا بایستید و کمی راه بروید. شما باید برنامه ای مناسب جهت افزایش انعطاف پذیری و محدوده ی حرکت در مفصل لگن جدیدتان تهیه کنید.
- جراح و تیم مراقبتی به شما خواهند گفت که تا چه میزان وزنتان را میتوانید روی پایی که جراحی کرده اید، بیندازید.
- متخصص فیزیوتراپی، پزشک و یا پرستار به شما طریقه استفاده از واکر و یا عصا را خواهد گفت.
- تا زمانی که پزشکتان توصیه می کند از وسایل کمکی خود مانند عصا و واکر استفاده کنید.
- هر گونه حرکات و تمرینات ورزشی که انجام آن برای مفصل شما راحت می باشد را می توانید انجام دهید. در زمان انجام هر گونه تمرین از اعمال فشار و نیروی زیاد به مفصل خودداری کنید. این مساله بدن شما را متناسب و عضلاتتان را کشیده نگه می دارد و شما را از بروز بیماری های عروقی حفظ می کند. لطفا در رابطه با بهترین زمان شروع تمرینات و نوع آنها با پزشک خود مشورت کنید.
تمرینات ورزشی قابل انجام پس از عمل جراحی:
در صورتی که انجام این تمرینات سبب بروز هرگونه درد و ناراحتی در شما می شود، از انجام آن ها خودداری کرده و پزشک خود را از بروز آن مطلع سازید.
1- عضلات ساق پا
به پشت دراز بکشید، پاهای خود را کاملا صاف و دست ها را در طرفین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید. در حالی که انگشتان پای خود را به عقب می کشید، پاشنه پای خود را به زمین فشار دهید. این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ کنید و سپس پا را رها کنید و به موقعیت اولیه خود برگردانید.
2- عضلات چهار سر ران
به پشت دراز بکشید، پاهای خود را کاملا صاف و دست ها را در طرفین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید. در حالی که انحنای پشت زانو را به سمت پایین فشارمی دهید، انگشتان پای خود را به عقب بکشید. این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ کنید و سپس پا را رها کنید و به موقعیت اولیه خود برگردانید.
3- خم شدن از لگن
از یک حوله لوله شده مانند تصویر زیر استفاده کرده و آن را زیر زانوی پای جراحی شده خود قرار دهید .در حالی که انگشتان پا به سمت بالا هستند، پاشنه پای عمل شده را به سمت باسن بکشید. این حالت را برای مدت کوتاهی حفظ کنید سپس پا را به موقعیت اولیه خود برگردانید.
4- عضلات نشیمنگاه
به پشت دراز بکشید، پاهای خود راکاملا صاف و دست ها را در طرفین قرار دهید. عضلات شکم خود را منقبض کنید. در حالی که زانو را کاملا صاف نگه داشه اید، انگشتان پای خود را به عقب بکشید. عضلات باسن را برای چند ثانیه منقبض کنید، سپس رها کنید.
5- خم کردن لگن
به پشت دراز بکشید، پای جراحی شده خود را به آرامی خم کرده و تا نیمه بدن جمع کنید تا اینکه پا در زاویه ۹۰ درجه قرار گیرد. این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ کنید و سپس پا را به حالت اولیه خود بازگردانید. در تمام مدت انجام این تمرین، پای مقابل را کاملا صاف نگه داشته و همچنین شصت پای خود را به سمت بالا نگه دارید.
6- خم کردن زانو
تکیه گاه پشتی یک صندلی را با دو دست خود محکم بگیرید. به آرامی زانوی خود را خم کرده و آن را به سمت بالا بیاورید. پای خود را برای مدت کوتاهی تحت این کشش قرار دهید. زانوی خود را کاملا به سمت جلو و پای خود را کاملا موازی با زمین قرار دهید.
7- صاف کردن پا از لگن
تکیه گاه پشتی یک صندلی را با دو دست خود محکم بگیرید. وزن بدن خود را روی پای سالم انداخته سپس پای جراحی شده را به آرامی و در حالی که کاملا صاف است به عقب برده و پس از چند ثانیه به حالت اولیه برگردانید. بالا تنه خود را در حین انجام این تمرین کاملا صاف نگه دارید.
8- نزدیک کردن پاها به یکدیگر
به پشت دراز بکشید. در حالی که پاهایتان کاملا صاف است، یک سطح لغزنده به عنوان مثال یک حوله را کمی پایین تر از پای عمل شده خود بگذارید. شصت پای خود را به سمت سقف تحت کشش قرار دهید، سپس پای خود را کمی به طرفین برده و پس از چند ثانیه به حالت اولیه خود بازگردانید. در حین انجام این حرکت از قرار دادن دستان خود بر روی زانوهایتان خودداری نمایید.
9- دور کردن پاها از یکدیگر
با کمک پای سالم خود روی زمین بایستید. پشتی صندلی را محکم گرفته و پای جراحی شده را از بدن دور نمایید. این وضعیت را برای مدت کوتاهی حفظ کنید و سپس به حالت اولیه برگردید. در حین انجام این حرکت پای خود را کاملا صاف نگه داشته و شصت پا را به سمت بالا نگیرید.
برخی تمرینات ورزشی که انجام دادن آنها پس از عمل جراحی، به شما توصیه نمی شود:
- اسکواش
- هندبال
- فوتبال
- والیبال
- بسکتبال
- اسکی در ارتفاعات زیاد
- اسب سواری
- تنیس
برخی تمرینات ورزشی که انجام دادن آنها پس از عمل جراحی، به شما پیشنهاد می شود :
- دوچرخه سواری
- راه پیمایی
- اسکی در ارتفاعات کم
- پیاده روی
- شنا (بعد از هفته ۱۲ ام)
- پیاده روی در آب
- ژیمناستیک
- دویدن / قبل از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید
- تمرینات ورزشی کششی (در مورد انجام آن با پزشک خود مشورت کنید)
- گلف (قبل از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید )
- رقصیدن ( قبل از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید)
- بولینگ / تحت شرایط خاص
رژیم های غذایی
سعی کنید غذای سالم و مایعات زیاد مصرف کنید. در صورت لزوم میتوانید از مکمل های غذایی مناسب استفاده کنید. رژیم غذایی مناسب باعث می شود که عضلات و بافت های شما سریعتر ترمیم شود، میزان آهن خون شما را بالا برده تا میزان خونی که در حین عمل از دست می دهید جبران شود، توانایی و انرژی شما را برای انجام فعالیت های ورزشی بالا برده، احتمال احساس مریض بودن و بی حالی، از دست دادن زیاد مایعات بدن و وزن شما را کاهش می دهد.
مراجعه به پزشک
در ارتباط با مراجعات بعد از جراحی از پزشکتان سوال پرسیده و برنامه ریزی کنید. پزشک خود را در مورد هر گونه درد یا ترشحات و تورم غیر عادی در اطراف مفصل، بلافاصله مطلع کرده و هر گونه تغییر و محدودیت در حرکت مفصل خود بعد از جراحی را به ایشان گزارش دهید. همچنین در مورد تمدید و نحوه ی استفاده از داروهای خود و وسایل کمکی بعد از جراحی مشورت بگیرید.